Rafet ULUTÜRK
Tarih: 10 Ağustos 2021
Testi Su Yolunda 4. Kez Kırıldı
11 Temmuz 2021’den beri politik bunalım içinde kıvranan ve hükümet kurmaya çalışan Bulgaristan’da erken parlamento seçimlerinde en fazla oy alan ve hükümet kurmakla görevlendirilen televizyoncu-şoumen Slavi Trifonov’un “Var Böyle Bir Halk” Partisi hükümete güvenoyu istemekten son anda vaz geçti.
Bu partiyi temsilen Başbakan adayı olan Plamen Nikolov Cumhurbaşkanı Rumen Radev’e gönderdiği bir özel mektupla görevden çekildiğini ve hükümet için 11 Ağustos 2021 günü güvenoyu istenmeyeceğini, 2. Erken seçime de hazır olduklarını bildirdi.
Evet Bulgaristan’da son 30 yılda benzer bir olay hiç yaşanmamıştı. Başbakan adayı Cumhurbaşkanına hükümet bileşimini sunmuş olduğundan ve Cumhurbaşkanı güvenoyu tarihini belirlemiş olduğundan, ayrıca anayasa dışı bir durum meydana gelmiş bulunuyor. Kimse ne yapacağını bilemiyor…
Belirsizlik sürmeye devam ediyor.
Politik tablodan renkler 4 nisan 2021
4 Nisan 2021’de yapılan olağan genel seçimlerde en fazla oy alan 3 politik partinin durumuna bir daha bakalım;
– 75 milletvekili olan Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları GERB;
– 51 milletvekili olan “Var Böyle Bir Halk” ve
– 43 milletvekili olan Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP)
Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in hükümet kurma ödevini “imkânsız” diyerek iade etmişti.
Ana neden meclis bileşiminin yeni ve eski partiler olarak ikiye bölünmüş olması ve yeni partiler eski partilerin üçüyle de temas kurup diyalog başlatmaya yanaşmamasıydı.
11 Temmuz erken parlamento seçimlerine hükümet kurmanın olanaksızlığı sebep oldu.
11 Temmuz seçimleri sonrası yine aynı 6 partiyi Sofya parlamentosuna yeniden tırmanabilmişlerdi.
Yani 3 eski parti ve üçü de sokak protestolarından gelen bu 3 yeni parti olarak yeniden ikiye bölündüler.
2021 yılında Bulgar parlamentosunda eski partiler dendiğinde (eskiyi yaşatmak isteyen) yani “statükocu” şu 3 siyasi parti anlaşılıyor:
1) Avrupalı Bulgaristan Vatandaşları GERB ve seçim ortaklığı yaptığı Demokratik Güçler Birliği (CDC) 11 Temiz seçimlerinde 12 milletvekili kaybetti.
2) Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) erken seçimde 7 milletvekili kaybetti ve 36 milletvekili ile 3. Parti oldu.
3) Hak ve Özgürlükler Partisi (HÖH-DPS) iki seçim arasında 1 milletvekili kaybetti ve 46. Meclise 29 milletvekili ile girdi.
Yeni partiler veya protesto partileri olarak bilinirler.
1) “Var Böyle Bir Halk” milletvekilleri sayısını 14 arttırarak ve 65 mebusla birinci parti oldu. 2009’dan beri ilk kez parlamento seçimlerinde birinci olan muhalefet partidir.
2) “Demokratik Bulgaristan” koalisyonu, 2019’dan beri politik sahnededir. “Evet, Bulgaristan!”, “Güçlü Bulgaristan Hareketi” ve “Yeşiller Partisi” üçlüsünden oluşan bu hareket 4 Nisan’da ilk kez parlamenter seçime katılsa da 27 milletvekili çıkardı ve erken seçimde parlamenter sayısını 7 milletvekili arttırarak 34 sandalyeye oturdu.
3) “Ayağa Kalk BG. Biz Geliyoruz!” Parti Başkanı Bayan Maya Manolova’nın devlet denetçisi otoritesine dayanan “Ayağa Kalk BG. Biz Geliyoruz!” partisi 3 partiden oluşan bir koalisyon olarak 4 Nisan’da 14 milletvekili kazanmıştı, fakat 11 Temmuz’daki seçimlerinde 13 milletvekilline düşmüştü.
Bu 3 politik partiyi seçmenler sokak protestocu partiler, Başbakan Boyko Borisov’un ve Başsavcı İvan Geşev’in istifasını isteyen, hukuk reformu için mücadele eden ve genç kuşağın dönüşüm partileri olarak tanıdı. Ne yazık ki dağıldılar. Şimdi üçü de birbirine hain derken çekinmiyor. Yani onlarda eski partiler gibi kavgalara başlamış oldular.
Bundan bir hafta önce 6 Ağustos 2021 tarihinde Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in hükümet kurma ödevini “Var Böyle Bir Halk” partisinin Başbakan adayı Plamen Nikolav’a verdiğinde toplum kaynamaya başladı ve GERB partisi daha ilk gün güvenoyu vermeyeceğini açıkladı. Türklerin partisi sustu. Bulgar Sosyalist Partisi-BSP Başbakan Yardımcısı ve İç İşleri Bakanı P. İlçev’in değiştirilmesini ve hükümeti desteklemek için sözleşme önermiş olmasına rağmen kesişme noktası bulunamadı.
Yeni partilerden “Demokratik Bulgaristan” koalisyonu Plamen Nikolov hükümeti bileşimini eleştirdi, bazı bakanlar önerdi, Baş Savcı İvan Geşev’in istifaya zorlanması ile Adalet Reformu ve “hukuk üstünlüğü” konularının öncelikli olmasını istedi, hükümeti desteklemek için bir sözleşme imzalamasında direndi ve neticede koalisyon olarak ikiye parçalandı.
Ayrıca 4 mebus-milletvekili olan “yeşiller” hükümeti destekleyeceklerini açıklarken, “Evet, Bulgaristan” ile “Güçlü Bulgaristan Hareketi” hükümete oy vermemeye karar aldı.
“Ayağa Kalk BG. Biz Geliyoruz!” koalisyonu da kararını hemen açıkladı ve azınlık hükümetini desteklemeyeceklerini bildirdi.
Evet bu gün 10 Ağustos 2021 tarihinden başlayarak Bulgaristan’daki siyasi bunalım yeni bir aşamaya girdi.
Fakat ilginç bir şey oldu “Var Böyle Bir Halk” Partisi hiçbir siyasi gücün hükümet kurma çabalarına oy vermeyeceğini açıkladı. Hemen ardından da Ekim ayında yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Rumen Radev’in 2. dönem adaylığını destekleyeceklerini açıkladı ve siyasi sahneden sanki 3 ay için yine uykusuna (yuvasına) çekildi.
Hükümet kurma görevi GERB’e verilmesi beklenirken;
Hafta sonuna kadar Cumhurbaşkanı Radev’in hükümet kurma ödevini GERB partisine vermesi beklenirken, topu bekletmeden Boyko Borisov hükümet kurmayı istemediklerini peşinen açıkladı.
Mecliste 3. Sırada bulunan BSP görev bekliyor
Tabi ki bu durumda Üçüncü yerde olan sosyalistlerin BSP partisine verilmesi bekleniyor. Bu arada parlamentoya giren yeni partiler Bulgar Sosyalist Partisi hükümetine güvenoyu vermeyeceklerini defalarca bildirdiler.
BU DURUMDA NE OLACAK
Bu durumda 4 Nisan 2021 tarihinden beri Bulgaristan’da hükümet kurmak için yola çıkan 4. Testi de düştü ve kırıldı.
Bu denemelerin sonuna gelindiğinde Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in Anayasal haklarını kullanarak halen geçici olarak görevde bulunan General Stefan Yanev hükümetinin görev süresini 2021 yılı sonuna kadar uzatma hakkını kullanabilir. Kendi Cumhurbaşkanlığı seçimlerini de tehlikeye atmadan ondan beklenen de budur. Yeni durumda 46. Halk Meclisi çalışmaya devam edebilir.
Ayrıca bazı ayrıntıları gözden geçirelim:
- Bulgaristan politik muhalefeti 2 yıldan beri süren mücadele sonucu Boyko Borisov’u hükümetten indirildi. 4 Nisan ve 11 Temmuz seçimlerinde B.Borisov 800 bin oy kaybetti. Bulgar toplumu dağılmaya ve politik birimler ufalmaya devam ediyor. GERB partisi yeni bir seçimi kazansa bile politik güç toplayıp hükümet kurma şansını şimdilik yitirmiştir. Daha çok seçim yapılacak gibi…
- Nisan ve Ağustos 2021 ayları arasında Bulgaristan’daki gelişmeler toplum iradesinin dağıldığını, halkın politikayı ittiğini, toplumsal elite saygısız olduğunu ve güvenmediğini 2 seçimde gösterdi.
12 yıllık ekonomik, mali ve politik bulanım kriz içinde gelişen ağır yolsuzluklar, rüşvet, soygun ve talana dur demek çok zor. Bulgaristan’da yoksul insanları, işsizleri, yurttan kovulanları, ekmek teknesini dış ülkelerde aramak zorunda kalanlara, birkaç avro daha fazla çocuk parası almak için evladını dış ülkelerde doğuran gelinlerin, okula gidemeyen çocukların, köylerde yalnız kalan ve ilaçlarını alamayan yaşlıların sorunlarını görmeyen Sofya hükümeti, art arda yapılacak yeni seçimlerle sorunları çözebileceğine artık inanmıyor.
- Ardında bıraktıklarını, aylarca sokaklarda protesto hareketiyle gelen Bulgar siyasetinin geleneksiz, kuralsız ve ufuksuz olduğunu gördüler. Yeni sokaktan çıkan partilerin üçünün de hükümet kuracak kadrosu olmadığı da ortaya çıkmış oldu. Bulgaristan’da Türk düşmanlığının politika olmadığı bir daha kanıtlanmış oldu. Bulgar politikasının temsil ettiği “moloz” yığını kitlelerin politikleşmesi ve ideolojik yüklenmesi ve yapılanması için en az bir yıl çok yoğun gece gündüz çalışmak gerekiyor. Artık dünyayı okuyabilen, bugünü değil, yarınları-geleceği okuyabilen, samimi, dürüst, hoşgörülü ve sabırlı insanlar bir araya gelerek tek çatı altında bir parti tabelasında buluşmalılar. Sorumsuz ve bencil insanlar politik lider olamaz ve halka yol gösteremezler bunu halk anladı fakat siyasiler hala bunu anlayamamış görünüyorlar. Siyasiler kendilerini çek etmeli veya bu işi unutmalılar. Onlar bunlara kulak vermeseler de halk onların hepsini kapının önüne koyacaktır. Bulgaristan’da oy kullanmayan kısım %60 olduğunu herkes umarım iyi görmüştür. Bunlar bu partileri beğenmedikleri için sandığa gitmediler, yoksa bunların oy kullanması demek bu günkü partilerin yok olması demektir. Artık siyasetin insanlara faydalı olmak insanlara hizmet etmek olduğunu iyi öğrenmelidirler. Siyasetçinin vazifesi hakka ve halka hizmet olmalıdır.
Bu 4. testinin kırılmasına neden olan birçok neden var. Bizim için onlardan en çok önemli olan birisini anlatmak istiyorum:
Bulgaristan’da olayların olayı rüşvetçilik, yolsuzluklar ve en önemlisi de partiye, seçmene, halka ve devlete ihanet noktasında düğümlenmiştir.
Bu olay son 12 yılda Bulgaristan’da (Başbakan’ın skandal örnekleri dışında 2 defa daha) yaşandı.
Birinci örnek 2009 yılında, Avrupa Birliğinden gelen paraların dartımı.
Birinci örnek 2009 yılında, Avrupa Birliğinden en fazla para gelen Bulgaristan Tarım ve Orman Bakanlığının “Tarım İşleri” bölüm Müdürü görevinde bulunan Bayan Kalina İlieva ile ilgilidir. O zaman Bulgar dilinde “kalinka” (uğur böceği) sözü AB’den gelen paraların dağıtımını gerçekleştiren devlet memurları için kullanmaya başlandı ve bu kadrolar, özel eğitildiği ve yeminli kişiler olduğu anlaşıldı. Örneğin, Bayan Kalina İlieva, sözde Almanya Üniversitelerinde okumuş, diploması olan iyi hazırlanmış uzman ve çok değerli bir eleman olduğu savunuldu. Olaya Alman basını katıştı, Bayan Kalina İlieva’nın Almanya’da okumadığı, yükseköğrenim diploması olmadığı ve Almanya’da çöreklenmiş bir mafya grubu tarafından özel olarak Bulgaristan’a gönderildiği, AB’den gelecek paraları belirli şirketlere dağıtma görevini yerine getirmek için Tarım Bakanlığına yerleştirildiği ortaya çıktı.
İkinci örnek ABD’den gelen paraların dartımı.
İkinci örnek, GERB-Borisov partisi Enerji Bakanı Delyan Dobrev ile ilgilidir. Haskovo şehrinden olan D. Dobrev de Bakan koltuğuna otururken Birleşik Amerika’nın Kenektikıt eyaletinin Midilgtaun şehrindeki Weslian Üniversitesinde okuduğunu bir diploma ile kanıtlamıştı. Oysa Dobrev Amerikayı görmemiş, Haskova kentindeki Bulgar UNSS yüksekokulunun bir şubesinden çok zayıf notlarla bir diploma almıştı. Amerika’da bir grup onu Bulgaristan’a enerji bakanı olarak gönderirken “Belene” Nükleer Enerji Santralinin bitirilmesini durdurup, bu planı suya düşürme ödeviyle yüklemiştir. Bu konuda halk oylaması bile yapılmıştır. Delyan Dobrev bakan sandalyesinde otururken Haskovo şehrinde, belediye ve köylerinde yaşayan yakınlarına, akrabalarına ve direk olarak ailesine toplam 100 000 000 (yüz milyon leva) dağıtmış ve hala tutuklanmamıştır.
Üçüncü örnek AB’den gelecek 29 milyar avroyu dağıtması.
Üçüncü örnek: Slavi Trifonov’un Başbakan adayı Plamen Nikolov’un sahneye çıkmasıyla basın yazmaya başladı. Bir defa Başbakan adayı Sofya Üniversitesinde okuduğunu, Avusturya’nın Klagenfurt kentindeki “Alpe Ankea” Üniversitesinde hukuk, ekonomi, maliye ve politika felsefesi okuduğunu ve Doktora tezi savunduğunu anlattı. Klagenfurt eyalet gazetesi “Kleine Zeitung” ve ardından otorite sahibi “Die Presse” gazetesi derin bir araştırma sonunda, “Plamen Nikolov isminde bir Bulgar vatandaşının Avusturya Üniversitelerinde okumadığını, ihtisas yapmadığını ve doktora tezi savunmadığını” yazdı.
Sormak istiyorum:
Bu kadar açık net hatta kuyruğu görünen bu yalanlara ne gerek vardı?
Cevap da yine gecikmeden geldi.
Tabii insan bazen yazmaya utanıyor ama gerçekleri öğrenmeden onlarla nasıl mücadele edelim?
Yine aynı basından öğreniyoruz.
Plamen Nikolov’un ödevi, Avrupa Birliğinden önümüzdeki ay ve yıllarda ülkemize gelecek olan 29 milyar avroyu belirli adreslere ve şirketlere dağıtmak ve bir kısmını da AB’de gölgedekilere iade etmekmiş.
Geçen yazımdan alıntı yapmak isterim:
Şunu çok iyi kavramalısınız; Dünya değişti yöneticiler öngöremiyorlarsa yönetemezler. Yeni dünya görmediklerinizi bizlere gösterecek, yaşamadıklarınızı yaşatacaktır çok yakında. Bizim bu güne kadar görmediğimiz bilmediğimiz, yangınlar, seller, yağmurlar başladı ve hızla devam edecektir. Bu gelecekte olacak afetler bugüne kadar hiç olmadı gibi hiç görmediğimiz şekiller görebiliriz. Afetler tolular-gırımsalar hiç görmediniz şekilde ceviz-elma gibi büyük olabilir, Çekirge istilaları, sivri sineklerle aşı ve ölümler, kuşlar ve benzeriler görebiliriz. Uzaylıya benzer şekiller gönderip, uzaylılar geliyorlar deyip birlikte hareket edelim diyebilirler, kısaca insanları maymun yapacaklar gibi görünüyor. Bunlar çip takana kadar devam edebilir. Buna hazırlıklı olanlar ve bu güne kadar dünyada hiç olmayanlar olacaktır.
Yöneticiler dünyayı doğru okumalıdırlar.
Doğru okumanız ve vatandaşı doğru aydınlatmanız gerekir. Siyasilerin yerel düşünmesinin faturası halka kesiliyor. Bugün toplumun önüne çıkanlar yönetmek isteyenler, iktidardakiler de muhalefettekiler de dünyadan habersizler.
Problem çözmeye çıkanlar kendileri daha büyük problem olduklarını hepiniz görüyorsunuz.
Dünya gidişatı artık çok değişti eskisi gibi değil, artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak, artık eski siyasetçilerle bu gidişatta buralarda olmaları çok zor. Siyaset yapmak isteyen, yönetmek isteyenler artık öngörüsü olabilen sağduyusu olabilenler olmalı ve olacaktır.
Hakikaten ciddiyeti kavrayan bir mekanizması oluşturmak gerekir. Bu böyle gitmez. Bulgaristan yok oluşa doğru hızla gidiyor bunu kurtaracak bunlarla ilgilenecek siyasiler gelmesi gerek.
Hırsızları devleti soyanları buralardan uzaklaştırmak gerekir. Zenginlik isteyenler de gitsinler iş adamları olsunlar.
Geleceği öngörebilen bir mekanizma kurulmalı, halktaki bu hayal kırıklığını giderecek bir yönetim bir an önce oluşmalıdır.
Bulgaristan’da tüm partilerde her şey var amma gerçek bir lider yok, yani sıfırlarımız çok amma 1 numara LİDER yok. Yani 1 numara lider bulunduktan sonra o sıfırları da arkasına ilave ettiğinizde sayı bir anda yükselecek ve her şey yerine gelecektir yoksa ….
Bu günkü yöneticiler
Maalesef hiçbirinde geleceği görebilen vizyon yok.
Olayları yakından izliyoruz ve izlemeye de devam edeceğiz.
“Bilgi paylaştıkça çoğalan bir hazinedir.” Bu hazineyi çevrenize dağıtın.
Okuyan ve paylaşanlara ayrıca teşekkür ediyorum.
Saygılarımla,