Bulgaristan’da 4 Nisan – 11 Temmuz ve 14 Kasım 2021 tarihinde 3. defa Bulgaristan’da yapılan Genel Seçimler için;
Siyasi Durum Değerlendirmesi;
2021 yılının Şubat ayı içerisinde Bulgaristan Cumhurbaşkanı R. Radev “Başbakan Boyko Borisov’un mevcut Bulgaristan hükümetine güvenmediğini Medya’da açıklayarak hükümete olan güvenini çektiğini” açıkladı. Medya’ya verdiği beyanatta ülkenin “bataklık” haline geldiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Rumen RADEV’in bu beyanatı ve ülkede var olan kaos ve protestolara daha fazla dayanamayan Boyko BORİSOV Başbakanlığındaki hükümeti istifa kararı almak zorunda kaldı.
Hükümetin istifası sonrası Bulgaristan Parlamentosu 28 Mart 2021 tarihinde yapılacak Milletvekilliği genel seçimleri ne kadar hüküm sürecek seçim hükümetini kurdu.
Seçim hükümeti olarak görev alan hükümet ilk icraat olarak 28 Mart 2021 tarihinde yapılacak olan genel seçimleri 4 Nisan 2021 tarihine ötelemiştir.
Bulgaristan’da yaşayan Türkler ve yurt dışında yaşayan Bulgaristan vatandaşlarının 4 Nisan 2021 seçimlerine katılımları oldukça zayıf olmuş seçim sonuçları Bulgaristan’da hükümet krizinin de devamına sebep olmuştur.
4 Nisan 2021 Genel Seçimlerinde Türkiye’de yaşayan Bulgaristan vatandaşlarının kullandıkları oy sayıları Türkiye genelinde – 18.877’dir.
Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi Bulgaristan’da ve Bulgaristan dışında yaşayan Bulgaristan vatandaşlarının seçimleri adeta protesto ettikleri gözlemlenmiştir.
Seçimlere katılım oranları yurt içi ve yurt dışı oyları dâhil %50,61 seviyesinde kalmıştır.
Bu seçim sonuçlarına göre Bulgaristan parlamentosu yeni bir hükümet kuramamıştır. Cumhurbaşkanı Rumen RADEV yetkisini kullanarak yeni bir geçici seçim hükümetini atamıştır. Yeni kurulan (atanan) hükümet Cumhurbaşkanının da tavsiyesi ile 11 Temmuz 2021 tarihinde yapılmak üzere erken genel seçim kararı almıştır.
4 Nisan 2021 seçimlerinde;
BULTÜRK (Bulgaristan Türkleri Kültür ve Hizmet Derneği) ve BGSAM (Bulgaristan Stratejik Araştırma Merkezi) olarak ortaklaşa düzenlemiş olduğumuz ve 2021/1, 2021/2 ve 2021/3 sayılı raporlarımızda da belirtiğimiz üzere 4 Nisan 2021 seçimlerinde Bulgaristan parlamentosunda oluşacak olan sandalye dağılımlarını işaret etmiştik.
11 Temmuz 2021 erken genel seçimlerinde;
11 Temmuz 2021 erken genel seçimleri münasebetiyle ilgili olarak BULTÜRK ve BGSAM olarak görüşlerimiz ve çalışma prensiplerimiz ilgili kurum ve kuruluşlara rapor halinde arz edilmiştir. Çalışma prensiplerimizde uzlaşma sağladığımız kurum ve kuruluşların büyük destekleri ve himayelerinde başta İstanbul, Trakya bölgesi olmak üzere tüm Türkiye’de yaşam sürdüren Bulgaristan vatandaşlarımız ile mensup oldukları STK’larla birlikte tek tek ziyaret edilerek “Birlikte hayır, ayrılıkta azap vardır” özlü sözüne uygun olarak yekvücut hareket ederek birleşmeyi barışı sağladık. Çok kısa bir süre içerisinde (15 gün) yaklaşık 10 bin km’lik bir seyr-ü seferde bulunduk.
Seçmenlerimizin kolay ve rahat oy kullanmalarının sağlanması amacı ile (zaman kalmamış olmasına rağmen) İstanbul’da ve Türkiye genelinde sandık açılması ile ilgili dilekçelerin doldurularak müracaatların yapılmasını sağladık.
11 Temmuz 2021 erken genel seçimlerinde Bulgaristan genelinde seçimlere katılma oranının düşük olması, yine yurt dışında bulunan Bulgaristan vatandaşlarımızın seçimlere itibar etmemelerine rağmen özellikle İstanbul başta olmak üzere Türkiye’de yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde birlik ve beraberliğe değer verilerek seçimlerde 29.027 oy alınmıştır.
Yapılan seçim sonuçları tüm zorluklara rağmen sadece Türkiye’de arzu edildiği kadar olmasa da başarılı olmuştur. Bulgaristan’da HÖH 50 bin civarında oy kaybetmiştir.
Seçimlere katılım oranları yurt içi ve yurt dışı oyları dâhil % 42,19 seviyesinde kalmıştır.
11 Temmuz 2021 seçim sonuçları da Bulgaristan’da mevcut hükumet krizinin giderilmesini sağlayamamıştır.
BULTÜRK-BGSAM olarak raporlarımızda ve mülakatlarımızda belirtiğimiz üzere Bulgaristan’da genel seçimlerin tekrarlanması hatta zamanı gelen Cumhurbaşkanlığı ve yardımcılığı seçimleri ile birlikte yapılacağını daha ocak ayında yaptığımız raporda öngörmüştük.
Beyanatlarımızda seçim stratejisi olarak seçilecek 1. ve 2. Sırada yer alacak olan Cumhurbaşkanlarının yanına bir Türk Cumhurbaşkanı yardımcısının da bayan ve avukat olmasını da belirtmiştik. Raporumuzda ayrıca yaptığımız anket çalışmalarına dayanarak belirtmiştik. (2021/4 sayılı rapor)
11 Temmuz 2021 genel seçimlerindeki belirsizlik üzerine mevcut geçici hükümet 14 Kasım 2021 tarihinde “Cumhurbaşkanlığı seçimi” yapılmasına karar vererek böylece ikinci kere erken seçim kararı alınmıştır. Bizler BULTÜRK olarak 2011 yılında bizim ilk defa çıkarttığımız ilk Türk Cumhurbaşkanımızı parti olarak desteklemenizi beklerken karşımızda bulduk sizleri. Fakat her şeye rağmen bizi desteklemeyen HÖH partisinin yaptığı gibi değil bizler HÖH’ün 32 yıl sonra ilk defa çıkarttıkları Türk Cumhurbaşkanını destekleme kararı aldık. Bizler her şeye rağmen onların gibi olmadığımızı böylece kanıtlamış olduk. Türk halkının çıkarları söz konusu olduğunda Atamızın değimi ile “Söz konusu olan vatansa, gerisi teferruat” şiarı ile hareket ederiz. İşte biz sizin gibi şahsi menfaatlerle değil halkın çıkarları doğrultusunda hareket edebilen bir ekibiz…
3 Ağustos 2021 tarihinde BULTÜRK – BGSAM adına düzenlemiş olduğumuz anketlere ve STK’ların görüşlerine dayanan raporumuzu ilgili kurum ve kuruluşlara tekrar arz ettik.
Arzımız esnasında yapılan mütalaa ve mülakat gereği İstanbul’da yapılacak seçim çalışmaları ile ilgili raporumuzu ilettik. R – 2021/5
14 Kasım 2021 seçimlerinde;
14 Kasım 2021 seçimlerinde BULTÜRK ve BGSAM olarak öncelikle Bulgaristan ve Bulgaristan Türklerinin yüksek menfaatlerini göz önünde tutarak çalışmalarımızı verdiğimiz kimlik mücadelemize uygun olarak yaptık.
14 Kasım 2021 seçim sonuçlarında 4 Nisan – 11 Temmuz 2021 seçimlerine göre Türkiye’de bugüne kadar ulaşılan en yüksek katılım ve oy oranı yakalanmıştır.
Buna rağmen 14 Kasım 2021 seçimlerinde Türkiye’de yaşayan Bulgaristan vatandaşlarımız her türlü zorluk ve sıkıntının sonucunda (özellikle oy kullanmak için Bayrampaşa’da 4-5 saat aralığında bekleyerek oylarını kullanmışlardır) 92.958 oy vererek varlıklarını ispat etmişlerdir.
2. Tur Cumhurbaşkanı Seçimlerine katılım oranları yurt içi ve yurt dışı oyları dâhil %34,84 seviyesinde kalmıştır. Bu da genel oyların %20 civarında oylarını aldığı görülmektedir. Bu oylarla Bulgaristan zor yönetilir düşüncesindeyiz. Hep birlikte göreceğiz…
BULTÜRK-BGSAM olarak Bulgaristan ve Bulgaristanlı vatandaşlarımız ile birlikte Evlad-ı Fatihanların bulundukları her yerde ve her şartta onlarla birlikte dertlenip hüzünlenip sevinip bayram yapmak öncelikli şiarımız hedefimizdir.
Bulgaristan Seçimlerin BULTÜRK- BGSAM tarafından tespit edilen Aksaklıklar:
Bulgaristan’da yapılan parlamento ve Cumhurbaşkanı seçimlerinde, (11 Temmuz – 14-21 Kasım 2021) BULTÜRK – BGSAM olarak yapılan çalışmalarda gördüğümüz aksaklıklar:
- Bulgaristan seçimlerinde çok başlılık söz konusu olmuştur. Bu durum yetki ve güç birliğinde tefrika yaratılmıştır.
- Desteklenen siyasi parti vb. temsilcileri ile bağlayıcı ve uzlaşmacı bir anlaşma sağlanamamıştır.
- Seçim propaganda çalışmalarında, Türk-Bulgar menfaatleri gözetilmediği görülmüştür. (Yanlış ve tahkir edici slogan ve pankartların kullanılması bunun göstergesidir).
- Çok başlılıktan ve menfi propagandalardan dolayı seçmenler, oy kullanmak için sandıklara gitmekte tereddüt yaşamışlar, bu da katılımı engellemiştir.
- Türkiye’de yaşayan seçmenlerin taşıma yolu ile Bulgaristan’a oy kullanmaya götürülmesi projesi dolayısıyla kısmen de olsa Bulgaristan’a giden vatandaşlar oy kullanamamışlar bu da Türkiye’de yaşayan vatandaşların oylarında azalmaya neden olmuş, bu ise Türkiye’de ikamete den Bulgaristan Türklerinin seçimde temsil güçlerinin kırılmasına neden olmuştur.
- HÖH’ün temsilcilerinin Bulgar konsolosluklarının etkisinde kalmaları dolayısıyla Bulgar – Türk ilişkilerinde muhalefet edercesine, ilişkileri zedeleyici eylem ve söylemlerinin Bulgar-Türk ilişkilerinin zarar görmesine sebep olmuşlardır.
- Bulgaristan seçimlerinde seçmenlerle ilgili olarak ihtiyaç duyulan seçim koordinasyon merkezinin kurulmasına imkân verilmemesi koordinasyonda aksamalara ve koordinasyonda zorluklara neden olmuştur. (BULTÜRK-BGSAM ait bir merkez)
- Bulgaristan seçimlerinde seçmenler ile kaynaşma ve dayanışma amaçlı çalışmalarda yetersiz kalınmıştır.
- Seçim bölgelerinde kurulan sandık ve oy kullanma kabinlerinin az olması, seçmenlerin oy kullanmalarını zorlaştırmış, hatta bazı seçmenlerin oy kullanmasını engellemiştir.
- Seçimlerde seçmenlerin rahat ve kolay oy kullanmalarının sağlanması amacı ile seçmenlerin ikamet ettikleri her yerde sandık açılamaması da seçmenlerin iradelerinin sandığa tam ve güçlü bir şekilde yansımasına engel olmuştur. (Zamanında önlemlerin alınmasında yaşanan ihmaller, olumsuzlukları gidermek yerine göz-ardı edilmesi)
- Seçimlerde sandık görevlileri ve HÖH temsilcilerinin görevlerini hakkaniyetli yapmamaları seçmen iradesinin sandığa tam ve eksiksiz yansımasını engellediği gibi, sandığa sahip çıkılamayan durumlar yaşanmıştır. (Oy kullanım ve sayım işlemlerinde tüm personelin, halkın 4-5 saat bekleyerek verdiği oyları yok saymışlardır. EK-1’de görüldüğü üzere; İstanbul Yazılmayan sandık 134, Bursa Yazılmayan sandık 989).
Seçimlerde iyi niyetli olarak oy kullanmaya gelen seçmenler, tüm olumsuzluklara rağmen 4-5 saat dinlenmelerinden vaz geçerek, Fedakârca, vefakârca oylarını kullanmışlardır.
Ancak, bu halka bir teşekkür dahi çok görülmüştür.