Rafet ULUTÜRK
Ortadoğu, dünya tarihinin en stratejik ve hassas bölgelerinden biri olarak her dönemde büyük güçlerin müdahale alanı oldu. Ancak bugün, Ortadoğu’nun geleceğini belirleme iradesi artık dış müdahalelerden ziyade bölgesel aktörlerin elinde. Bu bağlamda, Türkiye’nin liderlik ettiği yeni bir Ortadoğu projesi, Şam’ı merkez alarak hayata geçiriliyor. Bu strateji, bölgenin tarihi, kültürel ve siyasi gerçeklerine dayanan kapsamlı bir yeniden yapılanma planı olarak dikkat çekiyor.
Şam’ın Seçimi: Tarihi ve Stratejik Bir Adım
Tarihi Bağlam
Şam, binlerce yıldır Ortadoğu’nun kalbi olmuş bir şehir. Roma, Emeviler ve Osmanlı dönemlerinde bölgenin yönetim merkezi olan Şam, aynı zamanda kültürel ve dini anlamda bir çekim noktası. Türkiye, bu tarihsel derinliği ve coğrafi avantajı yeniden değerlendirmek üzere Şam’ı bir başlangıç noktası olarak seçiyor.
Stratejik Önemi
1. Coğrafi Konum: Şam, Ortadoğu’yu Doğu Akdeniz, Körfez ve Kuzey Afrika’ya bağlayan bir kavşak noktasıdır. Bu, bölgesel entegrasyon projeleri için ideal bir başlangıç noktası sağlar.
2. Suriye’nin Anahtarı: Suriye’nin geleceği, Ortadoğu’nun geleceğini belirleyecek bir domino taşıdır. Şam’da sağlanacak bir denge, diğer ülkeler üzerinde de olumlu bir etki yaratabilir.
Türkiye’nin Şam Merkezli Stratejisinin Unsurları
1. Siyasi Çözüm ve Toprak Bütünlüğü
Türkiye, Suriye’deki çatışmaların sona ermesi ve ülkenin toprak bütünlüğünün korunması gerektiğine inanıyor. Bunun için rejimle diyalog kanallarını açık tutuyor ve uluslararası aktörlerin manipülasyonlarını en aza indirmeyi hedefliyor.
Rejime Yaklaşım: Türkiye, Esad rejimiyle kontrollü bir ilişki geliştirerek bölgesel bir çözüm için zemin hazırlıyor.
Toprak Bütünlüğü: Suriye’nin parçalanmasına ve etnik-dini temelde bölünmesine karşı çıkıyor.
2. Mülteci Krizi ve İnsani Çözüm
Türkiye, dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke olarak, Suriye’de güvenli bölgeler oluşturma ve mültecilerin gönüllü geri dönüşlerini sağlama politikalarını öne çıkarıyor.
İnsani Yardım: Türkiye, Şam merkezli yeni projelerle savaşın yıkıcı etkilerini azaltmayı ve Suriyelilere insani yardım sağlamayı hedefliyor. Ekonomik Kalkınma: Geri dönüşler için istihdam yaratacak projelerle Suriye’yi yeniden inşa etmeyi planlıyor.
3. Terörle Mücadele ve Güvenlik
Suriye’nin kuzeyindeki PKK/YPG ve diğer terör örgütlerinin varlığı, sadece Türkiye için değil, tüm bölge için bir tehdit oluşturuyor. Şam merkezli yeni Ortadoğu stratejisi, bu tehditleri bertaraf etmeye yönelik.
Operasyonel Güç: Türkiye, askeri operasyonlarıyla terör koridorlarını engellemiş durumda.
Şam’ın İş Birliği: Türkiye, terörle mücadelede Suriye rejimi ve diğer bölgesel aktörlerle iş birliği yapmayı hedefliyor.
4. Ekonomik ve Altyapısal Yeniden Yapılanma
Türkiye, Suriye’nin altyapısının yeniden inşasında öncü bir rol oynamayı planlıyor. Şam, bu projelerin merkezi olarak seçilmiş durumda.
Yeniden İnşa Projeleri: Türk şirketleri, Suriye’nin yeniden yapılandırılmasında aktif rol oynayabilir.
Enerji ve Ticaret: Şam üzerinden geçecek enerji ve ticaret koridorları, bölgesel entegrasyon için bir fırsat sunuyor.
5. Bölgesel İş Birliği
Şam merkezli yeni proje, sadece Suriye’yi değil, bölgedeki diğer ülkeleri de kapsayacak bir iş birliği modelini öngörüyor.
Körfez ile İlişkiler: Katar ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle iş birliği geliştiriliyor.
Irak ve İran: Türkiye, Şam üzerinden Irak ve İran ile daha dengeli bir ilişki kurmayı hedefliyor.
Yeni Harita: Bölgesel Entegrasyon ve Denge
Yeni Ortadoğu projesi, sadece fiziksel sınırları değil, ekonomik ve sosyal bağları da yeniden tanımlıyor.
Türkiye, Şam merkezli bu projeyle:
1. Sınır Ötesi Güvenlik: Sınırların terör örgütlerinden arındırıldığı, güvenli bölgelerin oluşturulduğu bir harita hedefliyor.
2. Enerji ve Ticaret Yolları: Doğu Akdeniz’den Basra Körfezi’ne uzanan enerji ve ticaret yollarının entegrasyonu sağlanabilir.
3. Etnik ve Mezhepsel Barış: Haritalar, halkların tarihsel bağlarını ve birlikte yaşama kültürünü gözeten bir anlayışla yeniden çiziliyor.
Bölgesel ve Küresel Dengelere Etki
ABD ve Rusya’ya Karşı Denge
Türkiye, Şam merkezli yeni projeyle, ABD ve Rusya’nın Ortadoğu’daki etkisini dengelemeyi hedefliyor. Bölgesel bir lider olarak bağımsız politikalar geliştiren Türkiye, hem Batı hem de Doğu ile iş birliğini sürdürebilecek bir pozisyonda.
Avrupa ile İlişkiler
Mülteci krizini çözme ve enerji güvenliğini sağlama potansiyeli, Türkiye’yi Avrupa için vazgeçilmez bir ortak haline getiriyor.
Çin ve Kuşak-Yol Projesi
Türkiye, Şam’ı bir geçiş noktası olarak kullanarak Çin’in Kuşak-Yol projesine entegre olabilir ve bölgeyi küresel ticaret ağına bağlayabilir.
Sonuç: Türkiye’nin Yazdığı Yeni Ortadoğu Hikayesi
Şam’dan başlayan Türkiye merkezli bu yeni Ortadoğu projesi, dış müdahalelere dayalı eski planların aksine, bölgenin gerçek ihtiyaçlarını ve dinamiklerini gözetiyor. Türkiye, askeri gücünü, diplomatik liderliğini ve ekonomik potansiyelini bir araya getirerek Şam’ı Ortadoğu’nun yeniden yapılanmasında bir merkez haline getiriyor.
Bu strateji, Ortadoğu’nun kaderini değiştirirken, Türkiye’yi bölgesel bir liderden küresel bir oyun kurucuya dönüştürme potansiyeline sahip. Şam’dan başlayan bu yeni dönem, Ortadoğu halklarının refahını ve güvenliğini esas alan bir geleceğin habercisi olabilir.